Expertises

Proeffabriek bioraffinage in Delfzijl In Delfzijl nam Avantium in juli 2018 zijn pilot-bioraffinaderij in bedrijf. De proeffabriek gaat afvalhout verwerken tot industriële suikers en lignine. De DAWNtechnologie nader belicht.
De pilot-bioraffinaderij in de oude brandweerkazerne op de site van AkzoNobel in Delfzijl bestaat uit negen skids op een twee verdiepingen tellend bordessenwerk. Het samenstel van kolommen, fixed-bed reactoren en ondersteunende apparatuur en leidingwerk is gebouwd door Zeton in Enschede. In de proeffabriek past Avantium het bijna honderd jaar oude Bergius-proces toe. In de jaren dertig van de vorige eeuw stonden in Duitsland en Rusland commerciële fabrieken om met dit procedé glucose uit hout te halen.

Er is wereldwijd een markt voor duizenden van deze installaties Het idee voor hoogwaardige verwerking van gras en bladeren is niet van vandaag of gisteren, maar het is NewFoss in Zeeland (Noord-Brabant) als eerste gelukt een installatie te ontwikkelen die bij dagtemperatuur een stroom van bermgras en bladeren volcontinu kan omzetten in waardevolle deelstromen. Eind maart neemt het bedrijf zijn eerste installatie op commerciële schaal in gebruik. De Finse fabrikant Huhtamaki maakt in Franeker eierdoosjes die voor de helft bestaan uit vezels van NewFoss.

Sinds ruim dertig jaar onderhoudt de firma Van Boekel, waarvan NewFoss de jongste telg is, bermen van wegen. Dit levert afval zoals bermgras, snoeihout en blikjes op. “We waren al jaren op zoek naar een hoogwaardige toepassing hiervan”, legt directeur Geert van Boekel uit. “Eén van de mogelijkheden was om dit afval na het verwijderen van zwerfafval uit te strooien op het land. Vergisten is beter, raffineren nog veel beter. Bioraffinage is op zichzelf niet nieuw en kent vele vormen. Wij hebben echter als eerste de moeilijkste stroom opgepakt: gras en bladeren met diverse verontreinigingen. Dit is tweedegeneratie biomassa die we kunnen opwaarderen.” Momenteel is NewFoss in gesprek met het ministerie van Economische Zaken over het aanpassen van de regelgeving, want bermgras staat te boek als afval en dat legt beperkingen op. Van Boekel: “Je kunt van het gras onder andere vezels maken voor karton, maar die mogen in Nederland niet in voedselverpakkingen gebruikt worden omdat ze afkomstig zijn van ‘afval’. Op het ogenblik verwerken we hier gemaaid natuurgras afkomstig van de terreinen van Staatsbosbeheer in een proefinstallatie tot vezels die worden toegepast in biobased eierdozen.” Deze dozen bestaan voor de helft uit vezels van NewFoss en liggen in de schappen van grote Nederlandse supermarkten. “Als de regering duurzame ontwikkeling en met name de toekomst van bioraffinage van reststromen in Nederland serieus neemt, moet ze de wet- en regelgeving snel veranderen”, aldus Van Boekel.

BTG-BTL bouwt binnen acht dagen pyrolysefabriek Empyro Binnenkort opent de pyrolyseoliefabriek van Empyro in Hengelo, een van de eerste in Europa. In het pyrolyseproces worden houtsnippers omgezet in olie met een hoge energiedichtheid. De verdichtingsfactor van de olie is een factor 5 ten opzichte van de houtsnippers. Het is niet moeilijk om te berekenen dat de opslag- en transportkosten daarmee drastisch omlaag gaan. Bovendien is het proces van BTL (biomass to liquid) ook nog eens heel duurzaam.
Technologiebedrijf Biomass Technology Group (BTG) begon 28 jaar geleden als een spin-off van de Universiteit Twente. Het idee om reststromen van biomassa om te zetten in olie ontstond tijdens de oliecrisis. Managing director Gerhard Muggen van BTG-BTL: “Er was behoefte aan een alternatief voor fossiele olie, maar BTG wilde geen voedsel gebruiken als bron en vond een andere oplossing.” De door BTG ontwikkelde pyrolysetechniek werd in de onderzoeksfase op kleine schaal opgezet en langzaamaan uitgebouwd. Eind 2007 bracht BTG de activiteiten onder in dochteronderneming BTG-BTL. Na 28 jaar ontwikkeling is de eerste pyrolysefabriek van Nederland, Empyro, een feit. De fabriek staat op het terrein van AkzoNobel in Hengelo. De pyrolysetechniek van BTG-BTL is volgens Muggen geschikt voor omzetting van allerlei soorten biomassaresiduen, van houtresten en stro tot kippenmest en rijstkaf: “Het liefst biomassa die niet extreem nat is, met een vochtgehalte tot maximaal 50 á 55 procent.” Biomassa wordt in een zuurstofarme omgeving binnen twee seconden verwarmd tot 500˚C. De olieachtige damp die daarbij ontstaat, condenseert. “Het is belangrijk dat dit proces binnen enkele seconden plaatsvindt”, legt Muggen uit. “Hoe sneller, hoe hoger de opbrengst. Pyrolyse verdicht de oorspronkelijke biomassa tot olie. Hierdoor is de techniek interessant voor de wereldwijde procesindustrie. De meeste bedrijven willen namelijk geen biomassa op hun terrein. Dit gaat stinken en rotten, levert brandgevaar op en kost veel transportbewegingen. Olieopslag is minder complex én compacter.”

Onderzoeksrapport over brand Amercentrale Op 10 september 2014 vond bij de Amercentrale in Geertruidenberg een zware explosie plaats in een elevatortoren waarmee houtsnippers in een silo werden getransporteerd, waardoor vier silo’s zwaar werden beschadigd. In één van de silo’s brak vervolgens een brand uit die zich uitbreidde naar een rubber transportband. Er vielen geen slachtoffers. Onlangs heeft Essent Power/RWE Generation NL na uitvoerig onderzoek haar rapport met daarin de definitieve bevindingen toegestuurd aan de Omgevingsdienst Midden- en West-Brabant.
In dat onderzoeksrapport heeft het moederbedrijf van Essent, RWE, eigenaar van de centrale, een samenvatting gegeven van het incident en de bevindingen beschreven van het onderzoeksteam. Onderzocht werd wat een mogelijke oorzaak is van de explosie. Ook zijn er aanbevelingen gedaan om dergelijke incidenten in de toekomst zoveel als mogelijk te voorkomen. De aanbevelingen uit dit rapport zullen worden meegenomen in de maatregelen voorafgaand aan het opnieuw inzetten van de opslagsilo’s aan de biokade.

Veel interesse voor excursie Machevo & Bulk Vereniging De Amercentrale in Geertruidenberg is één van de grote productielocaties van Essent. De eenheden 8 en 9 van de Amercentrale behoren tot de grootste warmtekrachteenheden van Nederland en vormen samen de grootste biomassa-meestook-centrale van Europa. De eenheden gebruiken steenkool of aardgas als hoofdbrandstof, aangevuld met schone biomassa en houtgas als duurzame brandstoffen. Vereniging Machevo & Bulk organiseerde op 27 september hier een interessante excursie voor leden, relaties en aspirant-leden.

Prof. Wim Soetaert, directeur van de proeffabriek van Bio Base Europe De ontwikkeling van biopolymeren en -materialen staat grotendeels nog in de kinderschoenen. Dat is een schril contrast met biobrandstoffen die inmiddels commercieel verkrijgbaar zijn. “Duurzame materialen beheersen de volgende golf”, constateert Prof. Wim Soetaert, directeur van de proeffabriek van Bio Base Europe in Gent. De proeffabriek betreft een ambitieus samenwerkingsproject tussen Vlaanderen en Nederland. “De ontwikkeling ligt voor de hand, gezien het verbruik van kunststof en de olieprijsontwikkeling.”